İzmir Gryneion Antik Kenti
Güncellenme : 16.04.2024 14:57:54
⇗ Paylaş ⇗ Site İçi Arama12 büyük Aiol kentinden biri olan Gryneio Antik Kenti, Türkiye'de bulunan önemli antik şehirlerinden biridir ve İzmir şehir turu yapanların mutlaka görmesi gereken tarihi yapıların arasındadır. Kenti denize bir dil gibi uzanan yarımadası üzerinde tanrı Apollon'un tapınağı vardı. Gryneion önemli bir kehanet merkezi idi.
Bir söylentiye göre Teuthrania Kralı Grynos savaşta Pergamos'tan yardım istemiş, zaferden sonra iki kent kurdurarak birine onun onuruna Pergamon Antik Kenti ile Gryneion Antik Kenti adını vermiştir.
M.Ö. 334 yılında, Doğu ülkelerini fethetmek için Anadolu'ya gelecek Büyük İskender'in önünü açmak için yöreye gelen komutan Parmenion tarafından, direnmeleri önlemek, diğer kentlere örnek olması için yakıldı ve Gryneion yavaş yavaş önemini kaybetti.
Gryneion Antik Kenti Kazılar
1883 yılında Fransızlar tarafından kısa dönemli kazılar yapılmıştır. 1957 yılında İzmir - Çanakkale karayolunun yapımı sırasında birçok mezar tahrip edilmiş ve büyük boyutlarda bir mozaik bulunarak üzeri kapatılmıştır. 1973 yılında Bergama Müzesi'nin gerçekleştirdiği kazılarda mozaik tekrar ortaya çıkarılmıştır. Bu kazılar 1973 ile 1975 yılları arasında devam etmiştir. 1992 yılında İzmir Müzesi Müdürü T. Özkan tarafından bir kurtarma kazısı yapılmıştır.
Gryneion Antik Kenti Kalıntılar
Mimari
Nekropolis
Yarımada üzerinde gerçekleştirilen kazılarda M.Ö. II. binyıl ve Klasik Dönem seramiklerinin karışık olarak bulunduğu tarım toprağının kaldırılmasından sonra, aşırı şekilde tahribata uğramış bir mimari tabaka ile karşılaşılmış, bu kesimdeki çalışmalara 50 cm. derinlikte anakayanın ortaya çıkması ile son verilmiştir. Tarım toprağı kaldırıldıktan sonra yoğun bir tahribatın gözlendiği mimari tabaka ile karşılaşılmıştır. Nekropolis alanında yapılan sondajlardan 50 cm derinlikte bir mezar ortaya çıkarılmıştır. Başka bir sondajda ise bitki örtüsünün altında tahrip edilmiş durumda 3 adet mezar ortaya çıkarılmış ve 3 m. derinlikte 1 adet monoblok lahit ortaya çıkarılmış, bu alanda 3 m derinliğe kadar sürdürülen çalışmalarda herhangi bir mezar bulgusuna rastlanmamıştır. 10 numaralı sondajda tarım toprağı içinde tarım faaliyetleri ve erozyonla tahribata uğramış lahitlere ait parçalar bulunmuştur. Bu buluntuların kaldırılmasından sonra, 80 cm. derinlikte, plaka taşlardan oluşmuş ve semerdam kapağa sahip bir mezar açığa çıkarılmıştır. Deniz seviyesine yakın olan bu mezarın içinin su ile dolu olduğu gözlenmiştir. Buluntular arasında Aiol Orientalizan seramik örnekleri de yer almaktadır.
Mezar
1992 yılında Nekropolis alanında gerçekleştirilen kazılarda 11 sondaj açılmış, bunlardan 4, 7, 8, 10, ve 11 numaralı olanlarda mezarlar açığa çıkarılmıştır. Sondajlar sonucunda Gryneion Antik Kenti Nekropolisi'nde, monoblok kireçtaşı lahitler, plaka kireç taşı bloklarla oluşturulan sanduka mezarlar, kremasyon mezarlar, amphora mezarlar, inhumasyon türü mezarlar ve urne mezarların varlığı gözlenmiştir. 4 numaralı sondajda 1 adet mezar ortaya çıkarılmış, ancak tahrip edildiği için buluntu vermemiştir. 7 numaralı sondajda 3 adet monoblok lahit ortaya çıkarılmıştır.
Çanak Çömlek
1992 yılında kurtarma kazısı başlamadan önce yapılan yüzey araştırmasında yarımadanın doğu kesiminde Geometrik, Arkaik ve Klasik Dönem'e ait seramik parçaları, yarımadanın kuzey kesiminde ise MÖ VI. ve V. yüzyıl'lara ait siyah ve kırmızı figür tekniğinde boyalı Attika seramik parçaları bulunmuştur. Aynı sezon içinde gerçekleştirilen kurtarma kazısında, yarımada ve nekropolis olmak üzere iki alanda çalışılmıştır. Yarımada üzerinde H-15 plan karesinde yapılan çalışmalarda tarım toprağı içerisinde M.Ö. II. binyıl ve Klasik Dönem seramikleri ile birlikte yoğun olarak M.Ö. IV. yüzyıl 'a ait amphora ve büyük mutfak kaplarına ait parçalar ele geçmiştir. Ele geçen bu seramik parçaları arasında pişmiş topraktan imal edilmiş ekmek pişirme tavası da yer almaktadır. Yarımada üzerindeki ikinci kazı çalışması, doğu kesiminde T-18 plankaresinde gerçekleştirilmiş, bu kesimde de yine H-15 plankaresinde olduğu gibi, üst seviyelerde karışık bir mimari ile birlikte MÖ IV. yüzyıl 'a ait amphora ve diğer seramik parçalarının varlığı gözlenmiştir. Tarım toprağı derinliğinden sonra sürdürülen çalışmalarda, tahribata uğrayan mimarinin taban seviyesinde, MÖ IV. yüzyıl 'a ait siyah firnisli Attika vazoları ele geçmiştir. 92-4 numaralı mezarda Attika stilinde ancak yerli olarak üretilmiş, palmetli kylix ile gözlü skyphos, 92-7 numaralı mezarda, bantlı skyphos ile basit bir tabak ele geçmiştir. 8 numaralı sondajda dolgu toprağı içinde in situ olmayan Attika malı palmetli lekythos ile Korinth Orientalizan ve diğer Attika vazolarına ait parçalar bulunmuştur. 10 numaralı sondajda ortaya çıkarılan mezar içinden Attika siyah figür tekniğinde bezenmiş kylix, lekythos ve skyphos ele geçmiştir. Yine bu sondajda 92-1K numaralı kremasyon mezar yonca ağızlı oinokhoesi ile birlikte bulunmuştur. 11 numaralı sondajda ise açığa çıkarılan ve iki parça blok taşla örtülen sanduka mezar içinde, iskeletin karın hizasında, Attika malı siyah firnisli kantharos bulunmuştur.
Yorum ve Tarihleme
Gryneion Antik Kenti Nekropolisi'nde gerçekleştirilen kazılarda ortaya çıkarılan mezarlarda yön birliği olmadığı, mezar hediyelerinin ise monoblok taş lahitlerde mezarın içine bırakıldığı görülmüştür. Mezar türleri ve buluntular açısından bakıldığında, Gryneion Nekropolisi ile Troas, Aiolis ve İonia nekropolisleri benzer özellikler taşımaktadır. Ancak mezar konteksleri açısında değerlendirildiğinde, özellikle M.Ö. geç VI. yüzyıl ve V. yüzyıl'da Tenedos, Dardanos ve Assos nekropolislerinde açığa çıkarılan kontekslerle benzer oldukları görülür.
Gryneion Antik Kenti Konum - Nasıl Gidilir
Adres : Hacıömerli, 35800 Aliağa / İzmir
Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım sağlanabilen İzmir Gryneion Antik Kenti hakkında bazı gezi sitelerinde yakın çevresi için verilen destinasyon bilgileri tamamen hatalı olup (muhtemelen arama motorları için anahtar kelime kasma çalışması) bazıları aynı ilçe sınırlarında bile bulunmamaktadır.
Bu yüzden tur ve tatil planlarken her zaman dijital haritalardan da gideceğiniz bölge için mutlaka kontrol yapmanız gezinizin eziyete dönüşmesini engeller.